କେବେ ମନର କଥା ତ କେବେ ମନର ବ୍ୟଥା ଆଉ କେବେ କିଛି ତଥ୍ୟକୁ ପରିବେଷଣ କରିବାର ଏକ ବିଶେଷ ମାର୍ଗ ହେଉଛି କବିତା, ଯାହାକି ଲେଖକରୁ ହୃଦୟରୁ ସିଧା ପାଠକର ହୃଦୟକୁ ଛୁଏଁ ।
ତୋର ହସ ଯେବେ ଲୁଚିଗଲା, ତୋର ଚିତ୍କାର ଆଢ଼ୁଆଳରେ, ସେଇ ନିର୍ଜନ କାଳ ରାତ୍ରିରେ । ତୋର କ୍ଷତ-ବିକ୍ଷତ ଶରୀର ସାଥେ, ରହିଗଲା କିଛି ଗଭୀର ଛାପ, ତୋ ପବିତ୍ର ଆତ୍ମା ରେ ॥ ତୋର ଲୁହ ଦେଖିଲେ ନାହିଁ କେହି, ଯାହା ବିତିଗଲା ରାତି ସହ, ବଢ଼ି ଚାଲିଥିଲା । କହିଲେ ନାହିଁ ଆହା ପଦେ କେହି, ଆଉ ଏକା ଏକା ତୋତେ, ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ॥ ସହି ଗଲୁ ତୁନି ତୁନି ସବୁ ଦୁଃଖ…
୧ ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ କଷ୍ଟଲାଗେ କାନ୍ଥଘଣ୍ଟା ଟିକ୍ ଟିକ୍ ଶବ୍ଦ । ସତେଅବା, କୋଣାର୍କର ଚୂଡ଼ାଦେଶେ ଯାଯାବର ବଢ଼େଇର ନିଶାଣ ପ୍ରହାର ଆଜି ପ୍ରମତ୍ତ ପ୍ରଲୁବ୍ଧ ॥ ୨ ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ କଷ୍ଟଦିଏ ମଶକର ଗୁଣୁଗୁଣୁ ଗୀତ । ସତେଅବା, ନକ୍ସଲର ପ୍ରାଦୁର୍ଭାବେ ଉପଦ୍ରୁତ ପେଣ୍ଠସ୍ଥଳେ ସଲାମ ସଂଗୀତ ଆଜି ଉନ୍ମତ୍ତ, ଉନ୍ମୁକ୍ତ ॥ ୩ ନିଶାର୍ଦ୍ଧର ପ୍ରାଣପିଡ଼ା ନାଶୀତିତୋଷ୍ଣ ତୋ’ ଶରୀର । ସତେଅବା, ଜଙ୍ଗଲରେ ପର୍ଣ୍ଣମୋଚୀ ପତ୍ରଝଡ଼ା ପ୍ରତିକ୍ଷାରେ ଭୟଭୀତ ସୁପ୍ତ ଋଗ୍ଣ ନିସ୍ତବ୍ଧ ନିଷ୍ଠୁର ॥…
କହରେ କାଳିଆ, କାହିଁକି ବସିଛୁ, ମିଛଟାରେ ନୀଳାଚଳରେ ହେ । ରଜା, କାଳେ ତୋର ରାଜପଣ ଏବେ ଛନ୍ଦା ରାଜନୀତି କଳରେ ହେ । କହରେ କାଳିଆ… ଦାରୁ ହୋଇ ବାସିଥିବୁ ଦାରୁ ଦିଅଁ, ତୋ’ ନାମରେ ଚାଲିଥିବ ବ୍ୟବସାୟ (୨) ଚାହିଁଥିବୁ ଧନ, ମହାପାତ୍ରେ ସବୁ, ମାରିନେବେ ବଡ଼ ଛଳରେ ହେ । କହରେ କାଳିଆ… ଭକୁଆ ହୋଇ ତୁ ରହିଥିବୁ ଚାହିଁ, ତୋ’ ଗଣ୍ଡିକୁ ଦିନେ ଖାଇଯିବ ଉଇ (୨) ହେ ଭାଗ୍ୟ-ବିଧାତା, ତୋ…
ଆହେ ଦୀନବନ୍ଧୁ, ପ୍ରଭୁ କୃପା କରିବ କି ହେ ଭବତରଙ୍ଗିଣୀ-ସ୍ରୋତେ, ଡାକୁଛି ମୁଁ କଣ୍ଠାଗ୍ରତେ କୃପା-ନାବ ପଠାଇ, ମୋତେ ତାରିବ କି ହେ…? ବିଷୟା-ଜଞ୍ଜାଳ-ଜାଲ ଛନ୍ଦିଲେ ମତେ ପ୍ରବଳ ତବ କୃପା-କୃପାଣରେ ତାକୁ କାଟିବ କି ହେ…? ଦିବସ ଅବା ରଜନୀ, ଶୟନେ ସପନେ ପୁଣି ମୋର ନେତ୍ର ପଥେ ତୁମ ରୂପ ନାଚିବ କି ହେ…? ଦୂରୁହ ସଂସାରୁ ମୋତେ ପାରିକର ଜଗନ୍ନାଥେ ପାଦ ଖସିଗଲେ ତୁମେ ହାତେ ଧରିନେବ କି…? ମୁଁ ପତିତ ଶିରୋମଣି,…
ଜୀବନ ଯାତ୍ରାରେ ସୁଖକୁ ଦେଇଛ ଦୁଃଖ ତ ପୁଣି ଦେଇଛ, ସୁଖ ଦୁଃଖ ସବୁ ଫେଣ୍ଟା ଫେଣ୍ଟି କଲେ କେବଳ ତୁମେ ଥାଉଛ । ସୁଖକୁ ନିଜର କଲାବେଳେ ମୁହିଁ ତୁମ ନାମ ଭୁଲିଗଲି, ଦୁଃଖକୁ ନିଜର କରିପାରିଲିନି ତୁମ ନାମକୁ ଜପିଲି । ହେ କରୁଣାମୟ ମୋର ସ୍ଵାର୍ଥ ପଣେ କରିଦିଅ ଅଣଦେଖା, ଅମୃତ ସନ୍ତାନ ପଣେ ତୋଳିନିଅ ଏତିକି ମୋ ଦୀନ ଭିକ୍ଷା । ଦେଲ ଧନ ଜନ ମାନ ସନମାନ ସବୁକିଛି ଦେଲ…
