(୧୪୨ ତମ ଜନ୍ମ ଜୟନ୍ତୀ ଉପଲକ୍ଷେ) ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଓ ଜାତିର ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ଗଡ଼ଢାଳିକା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହୋଇଥିଲେ କେତେକ ବହୁମୁଖୀ ପ୍ରତିଭାର ପ୍ରଜ୍ଞାପୁରୁଷ । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ନାଟ୍ୟକାର ଆପନ୍ନା ପରିଚ୍ଛା ଥିଲେ ଅନ୍ୟତମ । ସେ ଥିଲେ ଏକଧାରରେ କବି, ନାଟ୍ୟକାର, ସମାଜ ସେବୀ, ଜାତିପ୍ରେମୀ ଓ ସର୍ବୋପରି ପ୍ରାକୃତିକ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରଥମ ଭ୍ରାମ୍ୟମାଣ ରାସଦଳର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା । ୧୮୭୯ ମସିହା ମଇ ମାସ ୨୨ ତାରିଖରେ ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର ସାଂସ୍କୃତିକ ରାଜଧାନୀ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି ସହରରେ…
ଜୀବନ୍ତ ଘଟ ଏଇ ଜନ୍ମରୁ ଇଚ୍ଛା ବୋହିଛି ଶେଷ ନାହିଁ ଏ ଇଚ୍ଛାର ନିମ୍ନଗା ଯେଭଳି ପୟୋଧିରେ ମିଶି ତା’ ପରିସୀମା ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି । ଶେଷଇଚ୍ଛା ଏ ନୁହେଁ ଅନ୍ତ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଇଚ୍ଛାର ଆରମ୍ଭ ଜନ ଖୋଜେ ଏପରି କର୍ମ ଯାହା ବଞ୍ଚି ରହିବ ସବୁଦିନ ତା’ ଅନୁପସ୍ଥିତରେ ବି ପୂର୍ଣ୍ଣ କରୁଥିବ ପ୍ରଶଂସାର କୁମ୍ଭ । ଅଭିନେତା ଅଭିନୟର ସମାପ୍ତେ ଲୋଡ଼େ ପ୍ରଶଂସାର ମାଳ ବିଧ୍ୱସଂ କାମନେ ଅନ୍ତେ ତା’ର ଆସୁ ଶାନ୍ତିର କାଳ…
ଦୁନିଆର ସବୁଠାରୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଅକ୍ଷର ମା’ ବିସ୍ତୃତି ଯାହାର ସିନ୍ଧୁର ପାଣି ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଯାହାର ଧରଣୀଠୁ ଭାରୀ ଧର୍ଯ୍ୟ ଧରିବାରେ ତା’ ବୁକୁ ସବୁଠୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ପତିତପାବନ ବାନାଠୁ ବି ବଡ଼ ତା’ ମମତା ଭିଜା ପଣତ କାନି । ଜାତି, ଧର୍ମ, ବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷେ ସଭିଙ୍କୁ ନ୍ୟାୟ ବାଣ୍ଟିବା ପାଇକା ଯଥା ଉତ୍ସର୍ଗ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ନେତ ତଥା ସୁନ୍ଦର ଅସୁନ୍ଦର ସନ୍ତାନକୁ ପ୍ରେମ ଦେଇ ସବୁ କଷ୍ଟରୁ ରକ୍ଷା କରିଚାଲେ ସେପରା ମା’ର ମମତା ଭିଜା…
ମାଆ ଏକ ଉପମା ବିହୀନ ଶବ୍ଦ, ବଖାଣି ପାରିବିନି ମାଆର ମହତ୍ତ୍ୱ ଛନ୍ଦ ଅଳଙ୍କାର ଶବ୍ଦ ଚାତୁରତାରେ ॥ ଦେଇ ପାରିବିନି କାବ୍ୟିକ ରୂପ ମାଆର ତ୍ୟାଗ ବାତ୍ସଲ୍ୟ ମମତାକୁ ଲେଖନୀ ମୁନରେ ॥ ମାଆକୁ ନେଇ କବିତା ! ନା ମୋ ପକ୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ନୁହଁ । ମାଆର ସର୍ତ୍ତବିହୀନ ପ୍ରେମ ଆଗରେ ମୂଲ୍ୟହୀନ ମୋ ଲେଖନୀ ॥ କାଲି ଯିଏ ମାଆ ଶବ୍ଦ ସହ ଦି ଅକ୍ଷରୀର ଯୋଗ କରି ମହନତାର ପରିଚୟ ଦେଉଥିଲା…
ମାଆ ତୁମେ ମମତାର ଅସୀମ ପ୍ରେମର ସିନ୍ଧୁ, ତୁମେ ଗନ୍ତାଘର ପବିତ୍ର ସ୍ନେହର ଅସଂଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁ । ମାଆ ତୁମେ ବେଦନାକୁ ଜିତ ପ୍ରସବର କାଳେ, ଭୁଲି ଯାଅ ତତ୍ କ୍ଷଣାତ ଶିଶୁ ପାଇ କୋଳେ । ମାଆ ତୁମେ କ୍ଷୁଧାର ଦେବୀ ଏଡ଼ାଅ ଭୋକରୁ, ଥନରୁ ଅମୃତ ଦେଉ ଶିଶୁ ମୁଖେ ନିଜ ଶରୀରରୁ । ମାଆ ତୁମେ ସହନ ଶ୍ରେଷ୍ଠା ବୈଧବ ଯାତନା, ଭାଙ୍ଗି ପାରେନା ଦମ୍ଭ ତୁମ ତୁମେ ଦୃଢ଼ମନା । ମାଆ…
